CÁCH NHẬN BIẾT NƯỚC THẢI BỊ NHIỄM KIM LOẠI NẶNG

1.Các nguồn phát sinh nước thải nhiễm kim loại nặng

• Khu công nghiệp và nhà máy sản xuất: mạ điện, luyện kim, dệt nhuộm, sản xuất pin, điện tử.
• Bệnh viện và phòng thí nghiệm: phát sinh từ chất khử trùng, hóa chất xét nghiệm.
• Nước rửa thiết bị hoặc hệ thống xử lý không đạt chuẩn.
• Hoạt động khai khoáng và nông nghiệp: dư lượng thuốc trừ sâu chứa kim loại.

2. Các loại kim loại nặng phổ biến trong nước thải

3. Dấu hiệu nhận biết nước thải bị nhiễm kim loại

3.1 Quan sát bằng cảm quan

• Màu sắc bất thường: Nước có màu vàng đục, nâu đỏ (sắt, mangan), xanh lam (đồng), tím (mangan), xám đen (chì, cadimi).
• Lắng cặn kim loại: Có hiện tượng kết tủa kim loại ở đáy, đặc biệt khi để yên nước trong thời gian dài.
• Mùi hôi kim loại: Nước có mùi tanh đặc trưng, mùi hắc hoặc hóa chất (như mùi pin hoặc mùi clo nồng gắt).

3.2 Ảnh hưởng đến môi trường xung quanh

• Cây trồng khô héo nhanh chóng khi tưới bằng nước thải không qua xử lý.
• Cá và sinh vật nước ngọt chết hàng loạt khi xả thải trực tiếp ra sông, hồ.
• Sự xuất hiện của màng kim loại hoặc váng dầu trên mặt nước, khó tan, khó phân hủy.

3.3 Kết quả phân tích mẫu nước

• Hàm lượng các ion kim loại (Pb²⁺, Hg²⁺, Cd²⁺, Cr⁶⁺…)
• Độ pH, tổng chất rắn hòa tan (TDS), độ đục
• Sử dụng các phương pháp phân tích: AAS (quang phổ hấp thụ nguyên tử), ICP-MS (khối phổ plasma cảm ứng), UV-Vis

4. Hậu quả nếu không phát hiện và xử lý kịp thời

• Ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng: các kim loại nặng tích tụ lâu dài trong cơ thể gây ung thư, vô sinh, tổn thương hệ thần kinh, suy gan thận.
• Ô nhiễm nguồn nước: tác động kéo dài đến hệ sinh thái thủy sinh, đất và nước ngầm.
• Vi phạm pháp luật môi trường: doanh nghiệp có thể bị xử phạt nặng, đình chỉ hoạt động, truy cứu trách nhiệm hình sự nếu xả thải vượt chuẩn.

5. Giải pháp xử lý nước thải nhiễm kim loại nặng

• Kết tủa – keo tụ – lắng: hiệu quả cao với sắt, đồng, crom.
• Trao đổi ion và hấp phụ: xử lý tốt chì, cadimi, niken.
• Oxy hóa – khử: chuyển hóa Cr⁶⁺ thành Cr³⁺ ít độc hơn để dễ loại bỏ.
• Lọc màng (UF, NF, RO): tách hầu hết các kim loại hòa tan, đạt tiêu chuẩn tái sử dụng nước.
• Hấp phụ bằng than hoạt tính, zeolit, vật liệu nano: công nghệ mới, thân thiện với môi trường.

• Doanh nghiệp cần thường xuyên lấy mẫu nước thải định kỳ để phân tích các chỉ tiêu kim loại nặng.
• Không nên chỉ dựa vào cảm quan vì một số kim loại (như asen, thủy ngân) không có màu hay mùi đặc trưng.
• Lựa chọn đơn vị tư vấn và thiết kế hệ thống xử lý nước thải chuyên nghiệp, uy tín để đảm bảo an toàn pháp lý và sức khỏe cộng đồng.